Trzy rejestry językowe w języku francuskim
W języku francuskim istnieją trzy różne rejestry językowe (tzw. registre soutenu, courant i familier): formalny, codzienny i potoczny. Czy ten podział naprawdę ma znaczenie?
Co to w ogóle znaczy "rejestr językowy"?
Rejestr językowy jest sposobem wyrażania się, używania odpowiednich sformułowań i konkretnego słownictwa w zależności od sytuacji w jakiej się znajdujemy i okoliczności, w których używamy języka.
Inaczej wyglądać będzie nasza rozmowa z przyjacielem, a zupełnie inaczej rozmowa z nieznajomym.
Nie użyjemy tych samych wyrażeń w trakcie nieformalnego spotkania, jak na przykład w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej czy spotkania biznesowego.
Rejestry występują zarówno w komunikacji ustnej, jak i pisemnej.
Ile tak naprawdę jest tych rejestrów?
Gdybyśmy chcieli uprościć temat, moglibyśmy uznać, że istnieją dwa podstawowe rejestry: formalny i nieformalny. Jednak we francuskim, podobnie zresztą jak we wszystkich innych językach, istnieje ich dużo więcej.
W dzisiejszym artykule skupimy się na trzech głównych rejestrach występujących w języku francuskim oraz kilku pobocznych, które wynikają bezpośrednio z nich.
W początkowej fazie nauki języka francuskiego poznajemy przede wszystkim zasady i słownictwo dotyczące rejestru codziennego (i trochę formalnego). Jednak z czasem, okazuje się, że jego znajomość nie jest wystarczająca, by móc skutecznie porozumiewać się z Francuzami i/lub innymi osobami francuskojęzycznymi, w czasie naszej podróży za granicę czy też w trakcie luźnej rozmowy ze sprzedawcą, kelnerem. Jego znajomość nie wystarcza nam również w zrozumieniu francuskich
filmów, piosenek itp. Warto więc nie tylko wiedzieć o istnieniu różnych rejestrów, ale także móc skutecznie wykorzystać tę wiedzę w różnych sytuacjach życia codziennego.
Poniżej znajdziecie podział na język formalny, nieformalny (codzienny) i potoczny, najważniejsze cechy każdego z tych rejestrów oraz kilka przykładów.
Język formalny – fr. le language soutenu
Używany najczęściej w formie pisemnej, niezbędny do Prowadzenia korespondencji listowej czy mailowej, w biznesie, w urzędach, na uniwersytetach, w czasie ważnych wystąpień publicznych.
Najważniejsze cechy: bogate, rzadkie słownictwo, zachowanie wszelkich zasad gramatycznych, rozbudowane zdania.
Przykłady:
Exercer une activité professionnelle – wykonywanie/prowadzenie działalności zawodowej
Je vous prie de bien vouloir (faire quelque chose) – Proszę o (zrobienie czegoś)
Je me permets de… – Pozwól, że /Jeśli mogę/Pozwoliłe.a.m sobie…
Język codzienny/nieformalny - fr. le langage courant
Używamy na co dzień, zarówno w mowie, jak i w piśmie.
Bardzo często możemy się z nim spotkać w gazetach, czasopismach, używamy go w trakcie rozmowy z bliskimi, współpracownikami, ale także w czasie wizyt w sklepie, barze, restauracji.
Najważniejsze cechy: większa dbałość o poprawność gramatyczną i dużo bardziej zróżnicowane słownictwo, jak język potoczny, jednocześnie jest on jednak mniej wyszukany niż język formalny.
Przykłady:
Ce repas était très bon. – Posiłek (w zamyśle np. obiad lub kolacja) był pyszny.
J’ai passé une très bonne soirée. – Spędziła.e.m bardzo miły wieczór.
Język potoczny - fr. le langage familier
Posługujemy się nim najczęściej w formie ustnej w sytuacjach nieformalnych, wśród znajomych/w kręgu młodzieżowym. Bardzo często używa się skrótów, słów potocznych, często wulgaryzmów.
Najważniejsze cechy: proste, krótkie zdania, często niekompletne, uproszczona wymowa, dużo zapożyczeń, skrótów. W zdaniach negatywnych ne..pas, bardzo często pomijany jest przedrostek „ne”.
Przykłady:
Un mec – facet
Ex. Tu nous présentes ton mec ? – przedstawisz nam swojego faceta ?
Une nana – dziewczyna
Je t’ai vu avec la nouvelle nana au cinéma. – Widziałam Cię z nową dziewczyną w kinie.
Une clope – papieros // filer quelque chose a quelqu’un – dać komuś coś
File-moi une clope, stp, j’ai besoin d’en fumer une. – Daj mi fajkę/papierosa, potrzebuję
zapalić.
Ouais – noo (TAK)
Être crevé(e) –być bardzo zmęczonym, padniętym.
J’ai passé trois heures à la salle de muscu. Je suis crevé. – Spędziłem trzy godziny na siłowni. Jestem padnięty.
Verlan et argot
Z języka potocznego wynika m.in. verlan oraz argot (żargon).
VERLAN – polega na przestawieniu sylab lub zwyczajnie na czytaniu wyrazów od tyłu, a ich celem jest utworzenie nowych słów/wyrażeń w języku francuskim. Samo słowo „verlan” pochodzi od słowa l’envers (na odwrót). Używany najczęściej w mowie.
Przykłady:
Ouf (niesamowity)- fou (szalony)
Relou (męczący) – lourd (ciężki)
Meuf (babka) – femme (kobieta)
ARGOT (żargon, slang) – dosłownie „środowiskowa odmiana języka” (PWN). Jest nim specyficzne nazewnictwo charakterystyczne dla danej grupy społecznej, zawodowej, często trudno zrozumiały dla osób spoza danej grupy.
Przykład:
Fr. L’Argent – pieniądze
La thune, le blé, le trêfle, le fric, l’oseille, les sous, le pognon, la patate
Fr. le travail – praca
Le boulot, le taf, le job, la besogne
To samo zdanie w trzech różnych rejestrach
By móc dokładniej zrozumieć różnicę pomiędzy poszczególnymi rejestrami, a zwłaszcza między językiem nieformalnym, a potocznym, przedstawię Wam poniżej jeden z przykładów.
A) La soirée que nous avons passé hier était excellente. – język formalny
B) J’ai passé une très bonne soirée hier. – język codzienny
C) J’ai vraiment kiffé notre soirée d’hier. – język potoczny
Wszystkie wyżej wymienione zdania oznaczają to samo: to, że dana osoba spędziła miły wieczór w towarzystwie innych osób. Użycie jednak różnego słownictwa, mniej lub bardziej wyszukanego, powoduje, że możemy je przypisać do konkretnego rejestru językowego.
Francuski jest niezwykle bogatym i złożonym językiem. Warto o tej różnorodności pamiętać by zacząć rozumieć i mówić jak sami Francuzi!
Autorka: Agnieszka Rozmiarek
